Stanowisko PKE OWP opracował dr Michał Buliński – Ekspert Polskiego Klubu Ekologicznego
Puszcza Białowieska jest ostoją wysokiej wartości ekosystemów leśnych. Od roku 2010 Puszcza Białowieska należy do spisu ostoi ptaków IBA prowadzonego przez BirdLife International oraz znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dlatego powinno się przestać myśleć o niej w kategoriach gospodarczych, a zacząć cenić jak sanktuarium przyrody.
Objęcie puszczy właściwą ochroną jest konieczne, ale wymaga to opracowania szerokiego programu zasad opieki nad nią i zapisanie ich w polskim prawodawstwie. Założeniem powinno być dążenie do ochrony nie tylko samego obiektu, ale też zachodzących w nim zjawisk przyrodniczych, również wymagających poszanowania. Pozostawienie tak wyjątkowego lasu, dla naturalnych przemian i samoregulacji, daje możliwość poznawania mechanizmów ich funkcjonowania.
Społeczności lokalne. W programie ochrony Puszczy Białowieskiej powinien się znaleźć kompleksowy pakiet poświęcony nowym zasadom życia dla okolicznych mieszkańców. Niezbędne jest znalezienie innych źródeł utrzymania dla lokalnej społeczności, np. leśników, służby ochrony, myśliwych, a także ludzi żyjących z lasu.
Pozyskanie drewna jest uzasadnione w lasach gospodarczych, które w Polsce zajmują obecnie ponad ćwierć powierzchni kraju. Wyjątkową wartość przyrodniczą niewielkiego obszaru Puszczy Białowieskiej należy zostawić w spokoju.
Niezbędna jest też współpraca z Białorusią, na której terytorium leży większa część Puszczy, należy więc również przygotować fachowców do takiej współpracy.
Program edukowania społeczeństwa powinien się znaleźć w pakiecie działań dla Puszczy. Niezbędne są fundusze na organizowanie edukacyjnych wycieczek z wyszkolonymi przewodnikiem, uświadamiających zwiedzającym różnic między lasem a Puszczą – miejsca, dla którego jak w przypadku zabytków – wartością jest czas. Czas jaki musi upłynąć, aby ekosystem lasu się ukształtował. Nawet przez sto lat, nie da się odtworzyć gleby leśnej, banku diaspor w niej zawartych, skomplikowanych procesów zachodzących w tym ekosystemie.
Gradacje owadów to zjawisko powtarzalne w przyrodzie. Jest ono jednym ze wskaźników przemian w środowisku przyrodniczym. Suche lata, niekorzystne dla świerka pospolitego, mogą powodować jego osłabienie, a to ułatwia inwazję kornika drukarza. To naturalny proces, który ustanie dopiero przy poprawie kondycji świerków. Słabe, stare drzewo ma prawo powoli obumierać, próchnieć, jednocześnie stając się coraz liczniej zasiedlonym miejscem życia przez wiele organizmów: grzybów, owadów, pajęczaków. Te zjawiska mają prawo zaistnieć w puszczy bez naszej ingerencji, to naturalne zjawiska przemian w drzewostanach.
W niedalekiej przyszłości okaże się, że naszą powinnością było pozostawienie, w różnych częściach kraju, fragmentów polskich, lepiej zachowanych lasów, bez ingerencji człowieka, jako wzorców naturalnych zjawisk i pereł polskiej przyrody. Ochrona całej Puszczy Białowieskiej może być początkiem nowoczesnego podejścia do ochrony przyrody. Byłby to konkretny przejaw realizacji programu zrównoważonego rozwoju, zapisanego w konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Skrót opracowała Ewa Podlesińska
Wyrażamy głęboki sprzeciw w związku z ostatnią decyzją ministra środowiska Jana Szyszko, zwiększającą wycinkę drzew w Puszczy Białowieskiej, jedynym w Polsce obiekcie przyrodniczym Światowego Dziedzictwa UNESCO, obszarze Natura 2000. Puszcza stanowi najlepiej zachowany przykład pradawnego lasu, który przez wieki pokrywał Europę, od Atlantyku po Ural. Jako Polki i Polacy jesteśmy dumni z posiadania tak cennego skarbu w naszym kraju. Jego strata będzie nieodwracalna.
Minister, ignorując głos społeczeństwa obywatelskiego, naukowców oraz obowiązujące prawo, podpisał 25 marca 2016 roku aneks do Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Białowieża, który umożliwia natychmiastowe rozpoczęcie wycinki. Obecność kornika, którą minister tłumaczy wyrąb, jest naturalnym zjawiskiem, które pojawia się w lesie cyklicznie a martwe drzewa stanowią środowisko życia wielu ważnych i rzadkich gatunków.
Podpisanie aneksu narusza prawo unijne, a konkretnie dyrektywę siedliskową. Nie została przeprowadzona wymagana przez przepisy unijne ocena wpływu wycinki na chronione w Puszczy siedliska i gatunki. Minister Szyszko zaakceptował aneks wbrew wielokrotnym apelom ze strony naukowców, że wycinka stanowi zagrożenie dla tego unikalnego lasu.
Na gruncie prawa krajowego nie ma możliwości odwołania się od decyzji Ministra. Dlatego popieramy skargę ClientEarth, Greenmind, Greenpeace, WWF, Dzikiej Polski, Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków i Pracowni na rzecz Wszystkich Istot i apelujemy do Komisji Europejskiej, by jak najszybciej podjęła stosowne kroki w celu powstrzymania wyrębu lasu.
