Gaz cieplarniany dwutlenek węgla (CO₂) nie tylko powoduje zmiany klimatyczne, ale także zakwasza nasze morza i oceany. Proces ten nazywany jest zakwaszaniem oceanów (często określany skrótem „OA”, ang. Ocean acidification). Przyczyną zakwaszania oceanów jest to, że około jedna czwarta CO₂, jest emitowana do atmosfery i trafia do zbiorników wodnych w wyniku działalności człowieka. Wydzielony CO₂ reaguje z wodą i tworzy związek zwany kwasem węglowym. Następnie, część powstałego kwasu węglowego dysocjuje na jony wodorowęglanowe i wodorowe, a proces ten prowadzi do zakwaszenia (niższe pH, tj. wyższe stężenie jonów wodorowych).
Zakwaszanie oceanów jest procesem szkodliwym, głównie dla roślin, zwierząt i innych organizmów żyjących w oceanach. Przede wszystkim dlatego, że są przystosowane do odpowiednich warunków pH, które panowały w morzach przed napędzanym przez działalność człowieka procesem zakwaszania. Wiele z tych gatunków nie jest w stanie radzić sobie z bardziej kwaśnymi warunkami. Organizmy wapienne (tj. te, które wytwarzają skorupy lub szkielety z węglanu wapnia np. małże, jeżowce i koralowce) są szczególnie wrażliwe na zakwaszenie. Ponadto, nawet skóra rekina zawiera struktury zbudowane z wapnia, mogące korodować w kwaśnych warunkach! Ze względu na to, że wiele procesów fizjologicznych jest wrażliwych na pH, inne organizmy, które nie ulegają zwapnieniu, również mogą odczuwać skutki, podobnie
jak złożone interakcje ekologiczne między organizmami.
Zakwaszenie oceanów jest zagrożeniem samym w sobie. Co więcej, zakwaszenie oceanu i zmiany klimatyczne najczęściej zachodzą w tym samym czasie i mogą oddziaływać na siebie, powodując jeszcze bardziej szkodliwe skutki, niż którykolwiek z tych procesów osobno. Oba te procesy wymagają zdecydowanych środków łagodzących oraz zdecydowanych działań mających na celu ograniczenie innych szkodliwych zmian spowodowanych przez człowieka, np. zanieczyszczenie, eutrofizacja (szczególnie w morzach zamkniętych i obszarach przybrzeżnych), nadmierne poławianie i niszczenie siedlisk. Ograniczenie/zminimalizowanie tych zagrożeń jest niezbędne, aby zmniejszyć ogólny wpływ szkodliwych zmian i pomóc organizmom się im przeciwstawić.

Polski Klub Ekologiczny Okręg Pomorski realizuje projekt BALSAM (Baltic Sea Acidification Mitigation) w partnerstwie z  AirClim (Szwecja), Ecoaction (Ukraina), Friends of the Baltic (Rosja) oraz Novia University of Applied Sciences (Finlandia). W ramach projektu powstały poniższe raporty oraz gra planszowa.

Raport pt. Zakwaszenie Oceanów – Morze Bałtyckie

Anu Vehmaa i Marko Reinikainen

W tym raporcie zwróciliśmy uwagę na zagrożenia ekologiczne, jakie niesie ze sobą zakwaszenie mórz i oceanów, oraz na potrzeby w zakresie łagodzenia skutków i adaptacji. Mamy nadzieję, że raport ten spowoduje dalszy nacisk na poprawę strategii i mechanizmów zarządzania, które zdecydowanie nie są aktualne w odniesieniu do zakwaszenia mórz i oceanów.
Zachęcamy organizacje pozarządowe, uniwersytety i innych do zaangażowania się w akcje o charakterze publicznym, podnoszące świadomość. W tym celu, w ramach projektu opublikowano przewodnik działań na temat zakwaszenia mórz i oceanów, między innymi propozycję organizacji międzynarodowego tygodnia zakwaszenia mórz i oceanów. Zachęca się również inne organizacje pozarządowe i zainteresowanych do połączenia sił w celu zmniejszenia zakwaszenia mórz i oceanów.

Przewodnik działań na rzecz przeciwdziałania zakwaszeniu oceanów (Ocean Acidification Action Guide)

Opracowanie składa się z pięciu części:

1. Czym jest Zakwaszenie oceanów?
2. Zakwaszenie oceanów (OA) – Potrzeba działań politycznych
3. Zakwaszenie oceanów- Ulotka Informacyjna dla uczniów szkół i proaktywnych obywateli
4. Działania komunikacyjne w celu złagodzenia zakwaszenia oceanów
5. Środki adaptacyjne dla zakwaszenia oceanów

Zakwaszenie Oceanów (ang. Ocean Acidification, OA): Raport Krajowy sporządzony dla Polski

Prezentacja pt. “The Gull’s Lighthouse”

Prezentacja z konferencji na temat zakwaszenia oceanów pt. Zależności między społeczeństwem obywatelskim, nauką i polityką, która odbyła się online 5 – 6 maja 2021 roku. Polski Klub Ekologiczny Okręg Pomorski przedstawił grę planszową pt. “Latarnie Mew”, która powstała w ramach projektu Balsam.

Prezentacja PKE OP z warsztatów partnerów projektu BALSAM

Działania w ramach projektu BALSAM (Baltic Sea Acidification Mitigation), finansowanego przez Instytut Szwedzki, realizowanego przez AirClim (Szwecja) we współpracy z Ecoaction (Ukraina), Friends of the Baltic (Rosja), Polskim Klubem Ekologicznym Okręg Pomorski (Polska) oraz Novia University of Applied Sciences (Finlandia).